بررسی تطبیقی خوشۀ همخوانی آغازین در زبان فارسی و عربی

زبان شناسان اتفاق­ نظر دارند که در زبان عربی، همچون دیگر زبان های سامی، خوشۀ همخوانی آغازین وجود ندارد که از آن با تعبیر «عدم ابتدا به ساکن» یاد کرده اند. این در حالی است که خوشۀ همخوانی آغازین در زبان فارسی پیش از اسلام به طور قطع وجود داشته است. در این نوشته کوشیده ایم که با توجه به تماس دیرپای زبان عربی و فارسی به دو موضوع زیر بپردازیم؛ نخست اینکه زبان عربی در صورت وام گیری واژگان فارسی دارای خوشه همخوانی آغازین چه رفتاری نشان داده و چه تغییری در این واژگان ایجاد کرده است.  به عنوان نمونه، دو واژۀ «کلید» و «سْتبرگ» را که هر دو پیش از اسلام وارد عربی شده، بررسی کرده ایم. دوم این که آیا وزن عروضی فارسی، در تحول خوشۀ همخوانی آغازین و شکستن آن نقشی داشته است؟ بررسی اشعار سده های اولیۀ فارسی دری شواهدی دربارۀ چگونگی تحول خوشه­ های همخوانی آغازین در اختیار ما می گذارد.